Makina Sigortası ve Montaj

Makine kırılması ve montaj sigortalan, makinelerde anîden oluşan hasarlardan doğan zararlan karşılamak amacıyla yapılan bir kaza sigortasıdır. Bu sigorta özellikle sınaî tesis ve fabrikalarda, otel, mesken büro, hastane, sinema ve benzeri yerlerdeki makine ve tesislere yönelik rizikolan güvence altına alır.

1. Makine Kırılması Sigortası

Bu sigortanın konusunu, henüz monte edilmemiş makine ve tesislerin yanı sıra uzun süredir kullanılmakta olan makineler de oluşturabilir. Bu noktada önemli olan, sigorta edilecek makinenin çalışır durumda olmasıdır. Bir işletmeye ait makineler bütün olarak sigorta edilebileceği gibi sadece belirli bir kısımdaki (örneğin, boyahanedeki veya iplik bölümündeki) makinelerin sigorta kapsamına alınması mümkündür. Ancak demirbaş değil de sarf malzemesi olarak kabul edilen matkap, makas, bıçak, testere ve kalıplar, makine kınlması sigortasına konu oluşturmazlar.

r

Makine kınlması sigortası, genellikle bir yıl süreli olarak yapılır. Sigorta konusu makine ve tesis ile ilgili olarak sigortalanabilir bir menfaati olan herkes bu sigortayı yaptırabilir. Dolayısıyla, mal sahibinin yanı sıra işletmeci, kiracı ya da haklı bir nedenle bu malları elinde bulunduran kişiler sigorta sözleşmesinin tarafı olabilecektir.

Bu tür sigortalarda önem taşıyan bir husus, sigorta bedelinin tespit edilmesidir. Sigortalı makinenin yeni olması hâlinde fazla bir sorunla karşılaşılmaz. Çünkü makinenin mevcut değeri ile piyasa değeri birbirinden pek farklı değildir. Dolayısıyla, hasara uğrayan makinenin sigorta bedeli, rizikonun gerçekleştiği anda aynı özellikteki bir yenisinin satın alınması için gerekli olan tutar olacaktır. Buna karşılık, örneğin 10 yıldan beri kullanılan bir makine sigorta edilmiş ve hasara uğramışsa sigortalı malın değeri ile piyasadan temin edilebilecek bir yenisinin değeri arasında büyük fark vardır. Makine kırılması sigortasında geçerli olan kural, sigorta konusu makinenin mevcut değerine bakılmaksızın bugünkü şartlarla makine için harcanması gereken bütün giderler toplamının sigorta bedelini oluşturmasıdır.

Makine kırılması sigortalarında, sigorta konusu makine ve tesislere tüm rizikolar (Ali Risk) teminatı verilmektedir. Bunun sonucu olarak sigorta sözleşmesi, poliçe ve genel şartlarda açıkça yazılı olan hususlar dışında tüm rizikolar sigorta güvencesi altındadır. Beklenmedik ve anî nitelik taşıyan her türlü hasar, sigorta teminatı kapsamına girer. Bu çerçevede aksine sözleşme olmadığı sürece aşağıdaki rizikolar makine kırılması sigortasının teminatları arasında yer almaz:

• İşletme kazaları
• Kalıp veya model kusurundan kaynaklanan hasarlar
• Yağlama hatalarından kaynaklanan hasarlar
• Tıkanma ve yabancı maddelerden kaynaklanan hasarlar
• Fırtına, kasırga, don veya çözülen buz parçalarından kaynaklanan hasarlar
• Buhar kazan ve kaplarmdaki su eksikliğinden kaynaklanan hasarlar
• Grev, lokavt veya kötü niyetli hareketlerden kaynaklanan hasarlar
• İnfilaklardan kaynaklanan hasarlar

 

2. Montaj Sigortaları

Montaj sigortalan ile makinelerin, işletmeye alınma ve deneme sürecinde uğrayacağı hasarlar teminat altına alınır. Montaj sigortalan, bütün olarak bir tesisin kurulması veya birkaç makinenin montajı sırasında önceden bilinmeyen ve anî bir nedenle meydana gelecek hasarlan kapsar. Örneğin, yurt dışından ithal edilen dokuma makinelerinin fabrikaya getirildikten soma tamamen işleyecek şekilde kurulması sırasında gerçekleşen her türlü hasar, montaj sigortası ile güvence altına alınabilir. Buna karşılık, montajın tamamlanmasından sonra gerçekleşen hasarlar sigorta teminatı dışındadır⁴⁰. Bu çerçevede; aşağıdaki hasarlar sigorta kapsamına girer Doğal afetlerden kaynaklanan hasarlar

• Kaza sonucunda ortaya çıkan hasarlar
• İnsan hatalarından kaynaklanan hasarlar

Montaj sigortası genel şartlarına göre, sigorta teminatı dışında kalan hususlar şu şekilde sıralanabilir:

• Her türlü savaş hâli, nükleer yakıt ve atıklardan kaynaklanan hasarlar
• Kamu makamlarınca sigortalı mal üzerinde yapılan tasarruflardan kaynaklanan hasarlar
• Kusurlu plân veya plâmn hatalı uygulanmasından kaynaklanan hasarlar
• Montajı yapılacak malzemelerin kendi bünyesinde bulunan yapı, döküm ve malzemeden kaynaklanan hasarlar
• Hesaplama, atölye ve montaj hatalarından kaynaklanan hasarlar
• Aşınma ve yıpranmadan kaynaklanan hasarlar
• Mekanik hasarlar